Menentukan pilihan pembaca

FAKTOR psikologi dan kepuasan diri banyak membantu pembaca menentukan sama ada memilih untuk membaca berita secara bercetak (printed) atau dalam talian (online).

Secara psikologinya, kepuasan dapat memegang akhbar yang dibaca serta dapat menyerap dan memproses maklumat yang dibaca sambil membelek-belek muka surat khabar mengikut fasa dan keupayaan sendiri, memberi satu kelebihan kepada surat khabar bercetak berbanding surat khabar online.

Satu kajian di Jerman pada tahun 1997 menunjukkan dua pertiga subjek kajian masih lagi memilih membaca berita melalui surat khabar bercetak berbanding secara online atas sebab-sebab tertentu terutama sekali kepuasan psikologi.

Peranan akhbar bercetak masih sangat relevan kerana sebarang keputusan untuk mengeluarkan berita secara online masih lagi terletak pada keputusan orang penting dalam surat khabar bercetak.

Penggunaan teknologi dan medium komunikasi baru memberi peluang dan risiko tersendiri dalam pelbagai aspek. Dalam dunia perniagaan media, world wide web (www) memberi impak kepada surat khabar bercetak. Surat khabar tanpa kertas kini boleh memberi pelbagai kesan kepada akhbar yang masih menjalankan perniagaan secara tradisional.

Soalan

Satu projek kajian yang bertajuk Online - the future of newspapers? yang ingin melihat penggunaan surat khabar online telah dilakukan di Jerman. Kajian dilakukan ke atas kesemua 81 suratkhabar harian yang mempunyai akses kepada www. Kajian yang berbentuk soal selidik diletakkan di dalam web dan boleh diakses melalui laman web akhbar yang mengambil bahagian. Selain daripada soalan yang berbentuk soal selidik, temu duga ke atas pegawai kanan sidang pengarang surat khabar juga dilakukan.

Antara dapatan kajian ialah pembaca lebih menyukai surat khabar bercetak atas sifatnya yang lebih fleksibel dan boleh dibawa ke mana-mana sahaja.

Walaupun akhbar bercetak masih menjadi pilihan, akhbar online mempunyai kebaikan tersendiri. Antaranya, maklumat lebih mudah diperoleh melalui surat khabar online. Sebanyak 22 daripada 27 surat khabar yang mengambil bahagian dalam kajian ini menyiarkan berita secara online sebelum akhbar bercetaknya menerbitkan edisinya (secara bercetak). Maklumat secara online juga sering dikemas kini. Ini ditambah pula pembaca boleh membaca akhbar online secara percuma.

Surat khabar online dari segi teknikal berupaya mengatasi media bercetak dari segi menarik pembaca. Antaranya maklumat di akhbar online dikatakan lebih interaktif, lebih mudah dikemaskini, mudah kepada akses arkib. Memandangkan ia tidak memerlukan penggunaan kertas, ia tiada menghadapi masalah pelupusan kertas.

Akhbar online juga mempunyai kelemahannya. Satu kelemahan ketara membaca akhbar secara online ialah pembaca merasakan tidak semua berita yang keluar dalam surat khabar bercetak dikeluarkan secara online.

Apa yang lebih penting ialah membaca berita secara online tidak dapat memberi pengalaman seperti membaca akhbar bercetak, masa untuk muat turun ada kalanya lama dan tidak boleh dibawa ke mana-mana.

Kewangan adalah salah satu masalah bagi akhbar online. Pengiklan masih lagi agak ragu-ragu untuk mengiklan produk mereka dalam akhbar online dan pembaca pula tidak membayar maklumat yang dibaca. Hanya tiga daripada surat khabar yang terlibat dalam kajian ini mengenakan bayaran sekiranya pembaca ingin mendapatkan maklumat lanjut dalam mereka penggunaan arkib.

Tenaga kerja di akhbar online adalah lebih muda berbanding dengan tenaga kerja di akhbar bercetak. Hampir separuh dari mereka mempunyai kelayakan dalam bidang tugas kewartawanan. Tugas-tugas yang melibatkan kerja teknikal juga semakin penting dalam akhbar online.

Apa yang sangat penting ialah sebarang keputusan untuk mengeluarkan berita secara online masih lagi terletak pada keputusan sidang pengarang surat khabar bercetak. Atas sebab itu jugalah kajian ini mendapati maklumat secara online adalah duplikasi daripada surat khabar bercetak. Artikel jarang diedit. Ada yang diringkaskan. Bagaimana maklumat secara online sering dikemas kini.

Banyak lagi maklumat yang boleh didapati berhubung kait dengan akhbar online dari kajian ini. Rumusannya, walaupun pembaca masih memilih akhbar bercetak atas sebab-sebab tertentu, keupayaan membaca berita secara online semakin menarik minat pembaca tidak boleh diambil ringan.

Usaha seperti menambahkan jumlah pengiklan di akhbar adalah satu cara di mana syarikat akhbar yang sama dapat sama- sama menerbitkan berita dalam medium bercetak dan online tanpa menghadapi masalah dari segi kewangan, jualan dan pengedarannya.

* DR. SAPORA SIPON Pensyarah Kanan, Program Kaunseling, Fakulti Kepimpinan dan Pengurusan Universiti Sains Islam Malaysia (USIM).